Sinds wij medio 2017 zijn begonnen met Rookplankje.nl, spreken we nog vrij regelmatig met mensen die geen idee hebben hoe je een rookplank gebruikt, of er überhaupt van hebben gehoord.
De rookplank behoort dan ook niet tot de grootste categorie onder het rookhout, terwijl dit rookproduct toch een aantal belangrijke voordelen biedt t.o.v. andere soorten rookhout, zoals chips en chunks (welke uiteraard weer hun eigen specifieke voordelen hebben).

Op onze Tips & Tricks pagina is al veel informatie te vinden over het gebruik van de rookplank, maar in dit blog gaan we dieper in op het ontstaan en de werking ervan.

Ready? Let’s dive in!

De geschiedenis van de rookplank

Het is niet helemaal duidelijk waar het gebruik van rookplanken is ontstaan, maar de beste kandidaten voor deze eer zijn Scandinavië en de Pacific Northwest, een regio in het Noord-Westen van Noord Amerika.

In de laatst genoemde regio werd zalm door de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika tijdens de jaarlijkse zalmtrek met speren en knuppels uit de beken en rivieren buitgemaakt.
De zalm werd vervolgens meegenomen naar de dorpjes om schoon te maken en te roken, zodat deze kon worden bewaard.
De vis werd opengesneden aan een stuk hout bevestigd en verticaal in de richting van de wind rond een vuur geplaatst.

In Scandinavië gebruiken ze dezelfde techniek ook al eeuwen voor het bereiden van vis.
De Finnen noemen zalm die op deze manier is bereid ‘Loimulohi’.

Het zou natuurlijk goed kunnen dat deze techniek door vroegere Scandinavische reizigers naar de Pacific Northwest is gebracht.
Sluitend bewijs hiervoor hebben wij niet kunnen vinden, dus we laten maar even in het midden wie van hen de échte grondleggers zijn geweest.
In Nederland noemen we deze eeuwenoude methode van roken in elk geval meestal ‘roken op z’n Fins’.
Deze methode wordt, met name tijdens outdoor activiteiten, nog steeds toegepast.
Wat is er nou mooier dan rond een knapperend vuurtje zitten terwijl die heerlijke zalm voor je ogen langzaam wordt gegaard en gerookt?

Verschillen Finse methode en het moderne plankgrillen

Met de opkomst van de barbecue is begin 20e eeuw het gebruik van rookplanken getransformeerd tot hoe we ze vandaag de dag gebruiken: horizontaal op een gesloten barbecue.

Er zijn wat belangrijke verschillen tussen deze methodes van plankgrillen.
Zo is de rook bij de moderne methode afkomstig van de rookplank zelf, in plaats van het brandhout in het vuur.
De moderne rookplank is dan ook maximaal enkele keren bruikbaar, in tegenstelling tot de Finse rookplank.
Doordat de rook van de rookplank zelf afkomstig is, speelt de keuze van de houtsoort een belangrijke rol en dien je deze af te stemmen op het gerecht dat je wilt bereiden.

Een ander belangrijk verschil is dat het voedsel bij de moderne methode indirect wordt verhit en bij de Finse methode direct (maar van relatief grote afstand).
De indirecte hitte bij de moderne methode houdt in dat de stralingswarmte van het vuur wordt afgeschermd door de rookplank en het gerecht wordt verwarmd door convectiewarmte doordat er een deksel op de barbecue wordt geplaatst.
De rookplank wordt wél aan directe hitte blootgesteld en zal hierdoor aan de onderkant en zijkanten zwart blakeren en gaan roken.
In principe verander je de barbecue met een rookplank dus in een rookoventje.

En last but not least, doordat de rookplank tegenwoordig horizontaal wordt geplaatst, kun je hier een grote verscheidenheid aan producten en gerechten op bereiden.
De Finse Methode wordt (tegenwoordig) eigenlijk uitsluitend gebruikt voor de bereiding van vis, al is het erg leuk om te experimenteren met vlees en kan dit ook verrassende resultaten opleveren.

Blog | Rookplank | Finse Methode | Hazenrug | Rookplank Cherry — Hazenrug op de Finse methode bereid

De voordelen van een rookplank

Zoals eerder genoemd verander je jouw barbecue met een rookplank in een rookoventje doordat je het te bereiden product afschermt van directe hitte.
Hierdoor kun je eenvoudig een grote verscheidenheid aan recepten op je barbecue bereiden.
Doordat het te bereiden product op vochtig hout ligt, in plaats van op de hete grill boven direct vuur, blijft je vis of vlees sappiger en is het veel gemakkelijker om goede resultaten te behalen.
Met andere woorden: de kritische periode tussen precies goed en te ver door, wordt langer.
Op een rookplank kun je een compleet gerecht maken dat er tijdens het opdienen nog steeds prachtig uitziet.
Voor extra smaakbeleving én een leuke presentatie kun je het gerecht zelfs op de plank opdienen (gebruik wel een onderzetter om je tafel te beschermen).
Je hoeft je vlees, vis of groenten niet om te draaien. Geen zorgen dus dat je mooie zalm uit elkaar valt, of dat je worstje tussen het rooster door in de gloeiende kolen valt.
Doordat het product direct contact heeft met het hout, wordt er naast de rooksmaak ook een subtiel houtaroma afgegeven.
Wil je proberen om het verschil te proeven, dan vind je hier 2 verschillende bereidingen van Ribeye van de ceder rookplank.
De rookplank is tevens als ovenplank te gebruiken. Hierbij komt er geen rook vrij en wordt er uitsluitend houtaroma afgegeven.
De rookplank is op deze manier zeer vaak te gebruiken.

Proberen is leren!

Wij zijn natuurlijk niet geheel objectief, maar het mag duidelijk zijn dat wij groot liefhebbers zijn van het grillen op een rookplank.
Rookplankje.nl is dan ook uit een passie en plezier in het experimenteren voortgekomen.
Spelen met verschillende ingrediënten, hout en temperaturen.. zoals met alles geldt: proberen is leren!